اهمیت لباس به عنوان یک شی مادی می‌تواند فراتر از کاربرد و زیبایی باشد. مد می‌تواند نماینده‌ی فرهنگ یک کشور و طیف سیاسی حاکم بر آن باشد. تغییر سبک پوشش زنان در ایران پس از انقلاب، نمونه‌ای عالی از این مورد است. هدف این مقاله، بررسی تغییرات پوشش پس از انقلاب و بیان دلایل آن است.
تاثیر متقابل مد و سیاست در دهه اول بعد از انقلاب
سیاست و مذهب در خاورمیانه به شدت در هم تنیده شده‌اند و در نقطه‌ی تلاقی آن‌ها، نقش زنان یک موضوع اصلی است. بارزترین نمونه‌ی اخیر تلاقی سیاست و مذهب در منطقه، انقلاب ایران بود که اولین حکومت دینی مدرن را در جهان ایجاد کرد و بار دیگر اسلام را به کانون قدرت سیاسی تبدیل کرد. انقلاب ایران نه تنها قدرت حاکم را تغییر داد، بلکه مجموعه‌ای از قوانین و مقررات جدید را نیز به همراه داشت که جامعه‌ی ایران را تحت تأثیر قرار داد. یکی از این قوانین، قانون اجباری شدن حجاب و پوشش اسلامی بود.
انقلاب اسلامی ایران تغییرات بزرگی در پوشش جامعه و به ویژه زنان ایجاد کرد و لباس زنان دستخوش تغییرات بزرگ در مدت زمان کوتاهی شد. این تغییرات در دهه‌ی ۶۰ و دوران جنگ به وضوح دیده می‌شود.
قانون حجاب اجباری بعد از انقلاب اسلامی در ایران
اولین جرقه‌های قانون حجاب اجباری در اسفند سال ۱۳۵۷ یعنی کمتر از یک ماه پس از پیروزی انقلاب زده شد. یک روز پیش از هشتم مارس، روز جهانی زن، روزنامه‌ی کیهان با این تیتر منتشر شد: زنان باید با حجاب به ادارات بروند. در صفحه‌ی اول این روزنامه سخنانی از آیت‌الله خمینی نوشته‌شده بود. این سخنان تاکید داشتند که مانعی برای کار کردن زنان در ادارات وجود ندارد؛ اما آن‌ها باید حجاب شرعی را رعایت کنند.
این اظهارات اعتراض تعدادی از زنان و حتی آنهایی که با انقلاب موافق بودند و برای آن تلاش کرده بودند را به همراه داشت؛ اما گروه‌های سیاسی از اظهار نظر مستقیم در مورد موضوع حجاب پرهیز می‌کردند و یا آن را موضوعی فرعی قلمداد می‌کردند.
ممنوعیت ورود زنان بی‌حجاب به ادارات و قانون مجازات شرعی
سرانجام در ۱۴ تیرماه ۱۳۵۹ ورود زنان بی‌حجاب به ادارات دولتی ممنوع شد. این شروعی برای اجباری شدن حجاب در ایران بود.
این بار بر خلاف سال ۵۷ اعتراض شدیدی علیه این سخنان صورت نگرفت. شاید یکی از عمده دلایل این سکوت را بتوان مربوط به فضای سیاسی آن زمان و شروع زمزمه‌های جنگ ایران و عراق دانست.
روند قانونی شدن حجاب اجباری تا سال ۱۳۶۰ ادامه داشت؛ اما هیچ قانونی در این زمینه تا سال ۱۳۶۳ در مجلس به تصویب نرسید. در آن سال با تصویب قانون مجازات اسلامی در مجلس، رعایت حجاب برای همه زنان کشور و حتی از گردشگران بالای هفت سال ضروری شد. بنابراین زنان مجبور به رعایت حجاب شدند.
مردان هم از پوشیدن شلوارهای چسبان، لباس آستین کوتاه، پیراهن‌هایی که سینه را نمایان می‌کند و داشتن جواهرات منع شدند.
در این دوران پوشاک زنان ایرانی در محافل غیررسمی مانند مهمانی‌ها همچنان مشابه لباس پیش از انقلاب بود؛ اما در ادارات و محافل رسمی، زنان مانتوهای بلند و مقنعه و چادر داشتند و هنگام تردد در کوچه و خیابان هم روسری‌های بلند و مانتو و شلوارهای گشاد بر تن زنان دیده می‌شد.
دیدگاه خود را بنویسید